Triphala

Triphala jest jedną z najbardziej znanych receptur ajurwedyjskich. Słowo to oznacza dosłownie “trzy owoce” i wskazuje na to, co tworzy tę mieszankę. W równych proporcjach składa się z Amli (Emblica Officinalis), Haritaki (Terminalia Chebula), Bibhitaki (Terminalia Bellirica). W medycynie ajurwedyjskiej uznaje się, że jej lecznicze działanie wynika z faktu, iż posiada aż pięć z sześciu smaków (oprócz słonego).

Polecana jest przez praktyków ajurwedyjskich ze względu na działanie trwale i dogłębnie oczyszczające wszystkie tkanki. Czasami klasyfikuje się ją jako środek przeczyszczający. Działa w tym zakresie łagodnie i nie uzależnia. Jednocześnie skutecznie odtruwa przewód pokarmowy. Przyjmowana wieczorem daje łagodniejszy efekt przeczyszczający. Po namoczeniu proszku przez noc w szklance wody i wypicie jej po przebudzeniu nieco silniej wspomaga pracę jelit przez cały dzień.

Moma Ayurveda » Blog » Przewodnik po ziołach » Triphala

Triphala - charakterystyka

Triphala jest mieszanką trzech owoców:

Amalaki – to sanskrycka nazwa drzewa Agrestu lekarskiego ( Emblica officinalis), które powszechnie znane jest pod nazwą Amla. Rośnie ono w całych Indiach i wydaje małe, kwaśne owoce.

To smukłe drzewo, o pierzastych liściach oraz jasnozielonych kwiatach uważane jest w Indiach za święte. Kwiaty przekształcają się w małe, zielone, jadalne owoce. Są one nieco włókniste i bardzo kwaśne. To właśnie kwaśny smak, który jest cechą charakterystyczną tego owocu, stał się inspiracją do nadania mu nazwy. Amla oznacza w języku hindi dosłownie „kwaśny”. W Indiach istnieją również inne określenia na amlę, zwłaszcza w sanskrycie. Oznaczają „matkę”, „pielęgniarkę” i „nieśmiertelność”. Wszystkie te określenia świadczą o mocy tej rośliny oraz o właściwościach jej owoców wspomagające zdrowie organizmu.

Zastanawiano się, czy amla jest owocem cytrusowym, czy ziołem. W medycynie ajurwedyjskiej uważana jest za zioło. Potocznie niektórzy nazywają są cytrusem ze względu na jej kwaśny smak i wysoką zawartość witaminy C. Należy jednak do innej rodziny. Cytrusy to rodzaj roślin należących do rodziny ruty (Rutaceae), a amalaki należy do rodziny Phillanthaseae. Owoce amli nie mają też grubej, mięsistej skórki charakterystycznej dla roślin cytrusowych.

Bibhitaki – nazwa pochodzi od sanskryckiego słowa „bibhita”, oznaczającego „przywracający życie” lub „chroniący od chorób”, co wskazuje na lecznicze właściwości rośliny. Łacińska nazwa tej rośliny to Terminalia bellirica, a w Polsce znane jest też pod nazwą barro, a w angielskim beleric myrobalan.

Bibhitaki to drzewo z rodziny Combretaceae, występujące głównie w Azji Południowo-Wschodniej, szczególnie w Indiach, Nepalu, Bangladeszu oraz na Sri Lance. Drzewo dorasta do wysokości 30 metrów. Ma rozłożystą koronę i długie, lancetowate liście. Kwiaty są małe i żółto-białe, a owoce przypominają duże, spłaszczone orzechy o brązowo-szarej skórce i posiadają jedno nasiono. Bibhitaki rośnie w suchych i wilgotnych lasach, preferując ciepłe klimaty.

To owoce Bibhitaki są wykorzystywane w medycynie ajurwedyjskiej. Cenione są za detoksykujący i odmładzający charakter. Mają niezwykle cierpki smak, są suche i lekkie, co pomaga zrównoważyć wrodzone wilgotne i ciężkie cechy doszy kapha.

Haritaki to roślina znana pod łacińską nazwą Terminalia chebula. W Polsce nazwa zwyczajowa to migdałecznik chebułowiec, a w języku angielskim funkcjonuje jako chebulic myrobalan.

Nazwa haritaki pochodzi z sanskrytu, gdzie “harita” oznacza “zielony”, a “aki” to “owoc”. Zatem haritaki dosłownie oznacza “zielony owoc”. Jest to odniesienie do charakterystycznego wyglądu owoców rośliny, które w niektórych fazach dojrzewania są zielone. W tekstach sprzed tysięcy lat haritaki opisywane jest jako roślina usuwająca choroby. Inną łacińską nazwą haritaki jest abhaja, co tłumaczy się jako “nieustraszony” – bez lęku przed chorobami. Medycyna ajurwedyjska zaleca stosowanie haritaki przede wszystkim na dolegliwości ze strony układu trawiennego i płuca.

Terminalia chebula to duże, liściaste drzewo z rodziny Combretaceae, które osiąga wysokość od 16 do 25 metrów i obwód pnia od 1,5 do 2,5 metra. Rośnie dziko w wielu częściach Indii, na Sri Lance oraz w rejonach podhimalajskich, do wysokości 2000 m n.p.m. Charakteryzuje się prostym, walcowatym pniem, pokrytym ciemnobrązową, łuszczącą się korą. Drzewo to jest doskonale przystosowane do tropikalnych warunków, gdzie panuje gorący klimat, co czyni je ważnym elementem tamtejszego ekosystemu. Owoce haritaki, znane również jako czarna myrobalana, są zbierane ze względu na swoje liczne właściwości zdrowotne i stanowią cenny surowiec w medycynie naturalnej.

Triphala - korzyści zdrowotne

likwiduje zaparcia, oczyszcza i tonizuje przewód pokarmowy
odtruwa organizm i polepsza wchłanianie substancji odżywczych
obniża podwyższone ciśnienie krwi
łagodzi pracę jelit w stanach zapalnych
skuteczna w łagodzeniu dolegliwości w zespole jelita drażliwego, uchyłkowatości jelita grubego i wrzodziejącym zapaleniu jelita grubego
oczyszcza krew i usuwa toksyny z wątroby
działa przeciwwirusowo, przeciwbakteryjnie i przeciwzapalnie
działa wykrztuśnie, przeciwutleniająco
ma działanie przeczyszczające
wspiera funkcjonowanie okrężnicy
wspomaga leczenie tłuszczaków
pomaga zwalczać nadwagę

Triphala - wskazania

zakwaszenie organizmu
dolegliwości żołądkowo-jelitowe
zaparcia
niestrawność i zgaga
wzdęcia i gazy
zespół jelita drażliwego
wrzodziejące zapalenie jelita grubego
wrzody, stany zapalne przewodu pokarmowego, hemoroidy
otyłość i nadwaga
nadciśnienie tętnicze
ostry kaszel z przezroczystą lub białą wydzieliną
nieżyt nosa, katar sienny i zapalenie zatok
stany zapalne skóry, trądzik, czyraki
zapalenie i krwawienie dziąseł (do płukania)
zapalenie spojówek, jęczmień, zapalenie powiek (do przemywania)

U niektórych osób może minąć od 3 do 6 tygodni, zanim organizm w pełni zaaklimatyzuje się do nowego zioła lub formuły. Możesz zdecydować się na powolne zaprzestanie stosowania Triphali po osiągnięciu pożądanego efektu lub kontynuować przyjmowanie jej jako codziennego suplementu. Współpraca z praktykiem jest zawsze najlepszym sposobem na ustalenie właściwej dawki i okresu stosowania dla Ciebie.

Badania naukowe nad Triphala

Istnieje szereg badań nad Triphalą, które wskazują na jej dobroczynny wpływ na organizm. Poniżej przedstawiam dziesięć badań klinicznych przeprowadzonych na ludziach i in vitro, które oceniały wpływ Triphali na różne aspekty zdrowia:

1. Wpływ Triphala Rasayana na zdrowie metaboliczne i funkcje trawienne – przegląd właściwości farmakologicznych.
Badanie przeglądowe mające na celu analizę tradycyjnych zastosowań, składu chemicznego oraz wyników badań przedklinicznych i klinicznych związanych z Triphalą – ajurwedyjską mieszanką trzech owoców: Amalaki (Emblica officinalis), Haritaki (Terminalia chebula) i Bibhitaki (Terminalia bellirica). Zebrane dane potwierdzają szerokie spektrum działania tej formuły, w tym właściwości przeciwzapalne, przeciwutleniające, przeciwcukrzycowe, przeciwnowotworowe oraz wspierające mikrobiotę jelitową i funkcjonowanie układu pokarmowego. Triphala wykazała również potencjał w regulacji masy ciała, poprawie parametrów metabolicznych oraz zmniejszeniu markerów stanu zapalnego. Przegląd potwierdza bezpieczeństwo stosowania Triphali i jej znaczenie jako naturalnego środka wspomagającego profilaktykę i leczenie wielu schorzeń cywilizacyjnych. [1]

2. Wpływ Triphala na modulację mikrobioty jelitowej u ludzi.
Badanie miało na celu ocenę wpływu suplementacji mieszanki Triphala na skład i różnorodność mikrobioty jelitowej u zdrowych osób dorosłych. W badaniu zastosowano podwójnie ślepą, randomizowaną próbę kontrolowaną placebo, w której uczestnicy otrzymywali przez 4 tygodnie dzienną dawkę standaryzowanego ekstraktu Triphala lub placebo. Analiza próbek kału przed i po interwencji wykazała, że suplementacja Triphala prowadziła do zwiększenia względnej liczebności korzystnych szczepów bakterii, w tym “Bifidobacterium” i “Lactobacillus”, przy jednoczesnym zmniejszeniu ilości potencjalnie patogennych bakterii z rodziny “Enterobacteriaceae”. Zmiany te korelowały z poprawą subiektywnie ocenianego komfortu trawiennego oraz regularności wypróżnień. Wyniki sugerują, że Triphala może pełnić funkcję naturalnego modulanta mikrobiomu jelitowego, wspierając równowagę bakteryjną i zdrowie przewodu pokarmowego. [2]

3. Wpływ Triphali na perystaltykę jelit i regularność wypróżnień u osób z łagodnymi zaparciami.
Badanie kliniczne przeprowadzone w celu oceny skuteczności Triphali – tradycyjnej mieszanki ziół ajurwedyjskich (Terminalia chebula, Terminalia bellirica, Emblica officinalis) – w poprawie perystaltyki jelit oraz regularności wypróżnień. W badaniu uczestniczyły osoby dorosłe w wieku 30–60 lat, zgłaszające nawracające, łagodne zaparcia, ale bez zdiagnozowanych schorzeń przewodu pokarmowego.
Uczestnicy zostali losowo przydzieleni do dwóch grup: jednej podawano Triphalę w postaci proszku (churna), drugiej w formie tabletek, przez okres 14 dni. Mierzono czas tranzytu jelitowego oraz częstotliwość i jakość wypróżnień (zgodnie ze skalą Bristol Stool Chart).
Wyniki wykazały, że obie formy Triphali istotnie poprawiły częstotliwość wypróżnień oraz jakość stolca w porównaniu do wartości wyjściowych. Jednak grupa stosująca proszek uzyskała szybszy czas tranzytu jelitowego oraz większy odsetek uczestników zgłaszających uczucie pełnego wypróżnienia.
Wnioski z badania wskazują, że Triphala może być skutecznym i naturalnym środkiem wspomagającym regularność wypróżnień i motorykę jelit, szczególnie w łagodnych przypadkach zaparć. Forma proszku może zapewniać szybszy efekt działania, co może być istotne przy krótkoterminowym stosowaniu. [3]

4. Skuteczność Triphali w redukcji masy ciała i poprawie parametrów metabolicznych u osób z nadwagą: randomizowane, kontrolowane badanie kliniczne.
Celem badania było ocenienie skuteczności Triphali — klasycznej ajurwedyjskiej mieszanki ziołowej zawierającej owoce Terminalia chebula (Haritaki), Terminalia bellerica (Bibhitaki) oraz Emblica officinalis (Amalaki) — w redukcji masy ciała i poprawie parametrów metabolicznych u osób z nadwagą. W badaniu wzięło udział 60 dorosłych uczestników z BMI w przedziale 25–30 kg/m², których losowo przydzielono do dwóch grup: interwencyjnej (otrzymującej Triphalę w formie kapsułek, 1 g dwa razy dziennie przez 12 tygodni) oraz placebo.
Po 12 tygodniach w grupie przyjmującej Triphalę zaobserwowano istotną statystycznie redukcję masy ciała, BMI oraz obwodu talii w porównaniu do grupy placebo. Dodatkowo odnotowano poprawę poziomu cholesterolu całkowitego, LDL i trójglicerydów oraz zmniejszenie insulinooporności ocenianej za pomocą wskaźnika HOMA-IR. Preparat był dobrze tolerowany, nie zgłoszono istotnych działań niepożądanych.
Wyniki wskazują, że Triphala może być skutecznym i bezpiecznym środkiem wspierającym terapię nadwagi i poprawę parametrów metabolicznych. Efekty te mogą wynikać z działania antyoksydacyjnego, przeciwzapalnego oraz regulującego trawienie i wchłanianie składników odżywczych. [4]

Badania naukowe nad Amlą

5. Wpływ Triphali i chlorheksydyny na płytkę nazębną, zapalenie dziąseł i wzrost drobnoustrojów jamy ustnej.
Celem badania była ocena skuteczności płynu do płukania jamy ustnej zawierającego Triphalę w porównaniu z chlorheksydyną w redukcji płytki nazębnej, zapalenia dziąseł oraz wzrostu drobnoustrojów. W randomizowanym badaniu klinicznym udział wzięły osoby dorosłe z objawami zapalenia dziąseł. Uczestnicy zostali podzieleni na dwie grupy: jedna stosowała płukankę na bazie Triphali, druga – standardowy roztwór chlorheksydyny (0,2%). Po 15 i 30 dniach oceniano zmiany w poziomie płytki nazębnej, nasilenie zapalenia dziąseł oraz liczebność mikroflory jamy ustnej. Wyniki wykazały, że Triphala była porównywalna do chlorheksydyny pod względem skuteczności w redukcji płytki i stanu zapalnego dziąseł, przy czym charakteryzowała się lepszą tolerancją i mniejszymi działaniami niepożądanymi (np. przebarwienia, zaburzenia smaku). Triphala może stanowić skuteczną i bezpieczną alternatywę dla klasycznych środków antyseptycznych w codziennej higienie jamy ustnej. [5]

6. Wpływ Triphali na poziom glukozy we krwi u osób z cukrzycą typu 2.
Badanie miało na celu ocenę działania hipoglikemizującego Triphali u osób z cukrzycą typu 2 (NIDDM – Non-Insulin Dependent Diabetes Mellitus). W badaniu wzięli udział dorośli pacjenci z potwierdzonym rozpoznaniem cukrzycy typu 2, którzy nie byli leczeni insuliną. Uczestnicy zostali podzieleni na grupę otrzymującą preparat z Triphalą oraz grupę kontrolną. Triphala była podawana doustnie dwa razy dziennie przez okres 45 dni.
Po zakończeniu kuracji zaobserwowano istotne statystycznie obniżenie poziomu glukozy na czczo oraz poziomu hemoglobiny glikowanej (HbA1c) w grupie stosującej Triphalę, w porównaniu do wartości wyjściowych i grupy kontrolnej. Wyniki wskazują na potencjalne zastosowanie Triphali jako naturalnego wsparcia w regulacji poziomu cukru we krwi u osób z cukrzycą typu 2. Działanie to przypisuje się synergicznemu działaniu trzech owoców wchodzących w skład mieszanki: Amalaki, Haritaki i Bibhitaki, które mogą wpływać na poprawę metabolizmu glukozy i funkcjonowanie trzustki. [6]

7. Wpływ Triphali na wzrost bakterii izolowanych od pacjentów zakażonych wirusem HIV.
Badanie miało na celu ocenę działania hamującego wzrost bakterii przez Triphalę wobec powszechnych szczepów bakteryjnych izolowanych od pacjentów zakażonych wirusem HIV. Zastosowano ekstrakty z Triphali w różnych stężeniach, testując ich skuteczność wobec patogenów takich jak Escherichia coli, Staphylococcus aureus, Pseudomonas aeruginosa oraz Klebsiella pneumoniae.
Wyniki wykazały istotne działanie antybakteryjne Triphali, szczególnie wobec Gram-dodatnich bakterii. Aktywność przeciwdrobnoustrojowa była zależna od dawki, przy czym najwyższe stężenia wykazywały najsilniejsze działanie hamujące wzrost bakterii. Badanie sugeruje potencjał Triphali jako naturalnego wsparcia w leczeniu infekcji bakteryjnych u osób z obniżoną odpornością, takich jak pacjenci HIV-pozytywni, zwłaszcza w kontekście rosnącej oporności na antybiotyki. [7]

8. Wpływ Triphali na zdrowie skóry: badanie nad ochronnym działaniem na fibroblasty skórne i keratynocyty.
Celem badania było zbadanie właściwości ochronnych Triphali — tradycyjnej mieszanki trzech owoców (Amalaki, Bibhitaki, Haritaki) — na ludzkie komórki skóry, w tym fibroblasty oraz keratynocyty. Badanie przeprowadzono in vitro, analizując wpływ ekstraktu Triphali na komórki narażone na stres oksydacyjny wywołany nadtlenkiem wodoru (H₂O₂). Wyniki wykazały, że Triphala znacząco zwiększała przeżywalność komórek, zmniejszała poziom reaktywnych form tlenu (ROS) oraz wspierała regenerację komórek skóry.
Dodatkowo zaobserwowano zwiększoną ekspresję genów związanych z mechanizmami antyoksydacyjnymi i naprawczymi, co potwierdza adaptogenny charakter Triphali. Preparat wykazywał działanie ochronne zarówno na poziomie komórkowym, jak i molekularnym. Wyniki wskazują na potencjał Triphali jako naturalnego składnika wspierającego zdrowie i regenerację skóry, szczególnie w kontekście stresu oksydacyjnego i starzenia się skóry. [8]

Połączenia z innymi ziołami

Symbol

Dolegliwość

Połączenie

Spowolnione trawienie
Osłabiony apetyt
Niedrożność płuc i nosa

Triphala + Trikatu (imbir, pieprz czarny i pieprz długi)

Choroby skóry ze stanami zapalnymi

Triphala +Neem +Aloes + Kurkuma

Działania wg ajurwedy

Pacana: trawi toksyny

Dipana: pobudza apetyt

Rasajana: regeneruje

Anulomana: działa łagodnie przeczyszczająco, stymuluje ruch w dół organizmu

Netrarogaghna: leczy choroby oczu

Pramehaghna: łagodzi cukrzycę

Właściwości energetyczne

Rasa (smak): słodki, kwaśny, ostry, gorzki, cierpki

Virja (energia): chłodząca

Vipaka (efekt potrawienny): słodki

Guna (właściwości): lekkie, suche

Działanie na dosze: VPK =

Dhatu (tkanki): regeneruje wszystkie tkanki

Srotas (kanały): oczyszcza wszystkie kanały, zwłaszcza wydalnicze

Związki aktywne

Garbniki
Alkaloidy
Sennozydy
Kwas askorbinowy (witamina C)
Bioflawonoidy
Śluzy

Przeciwwskazania

Zachować ostrożność podczas ciąży.

Bibliografia

1. Lad V., Ajurweda. Księga domowych środków leczniczych, Wydawnictwo KOS, 2015.

2. Peterson Ch.T., Denniston K., Chopra D., Therapeutic Uses of Triphala in Ayurvedic Medicine. Journal of Alternative and Complementary Medicine (New York, N.Y.). August 01, 2017. Accessed May 21, 2019. https://www.ncbi.nlm.nih.gov.

3. Pole, Sebastian. Medycyna Ajurwedyjska. Fundamenty tradycyjnej praktyki. Galaktyka, 2013.

4. Tarasiuk A., Mosińska P., Fichna J., Triphala: Current Applications and New Perspectives on the Treatment of Functional Gastrointestinal Disorders. Chinese medicine. U.S. National Library of Medicine, July 18, 2018. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6052535/.

5. Williamson E., Major herbs of Ayurveda, Churchill Livingstone 2002.

Badania

[1] Ahmed S., Ding X., Sharma A., Exploring scientific validation of Triphala Rasayana in ayurveda as a source of rejuvenation for contemporary healthcare: An update. J Ethnopharmacol. 2021 Jun 12;273:113829. doi: 10.1016/j.jep.2021.113829. Epub 2021 Jan 17. PMID: 33465446.

[2] Peterson C.T., Pourang A., Dhaliwal S., Kohn J.N., Uchitel S., Singh H., Mills P.J., Peterson S.N., Sivamani R.K., Modulatory Effects of Triphala and Manjistha Dietary Supplementation on Human Gut Microbiota: A Double-Blind, Randomized, Placebo-Controlled Pilot Study. J Altern Complement Med. 2020 Nov;26(11):1015-1024. doi: 10.1089/acm.2020.0148. Epub 2020 Sep 18. PMID: 32955913.

[3] Pulok K., Mukherjee S.R., Bhattacharyya S. i in., Badanie kliniczne „Triphala” — dobrze znanego leku roślinnego z Indii. Iran J Pharmacol Ther 2005;5:51–54.

[4] Kamali S.H., Khalaj A.R., Hasani-Ranjbar S. i in., Skuteczność „Itrifal Saghir”, połączenia trzech roślin leczniczych w leczeniu otyłości; badanie randomizowane kontrolowane. DARU J Pharm Sci 20 , 33 (2012). https://doi.org/10.1186/2008-2231-20-33

[5] Bajaj N., Tandon S., The effect of Triphala and Chlorhexidine mouthwash on dental plaque, gingival inflammation, and microbial growth. Int J Ayurveda Res. 2011 Jan;2(1):29-36. doi: 10.4103/0974-7788.83188. PMID: 21897640; PMCID: PMC3157106.

[6] Rajan S.S., Antony S., Hypoglycemic effect of triphala on selected non insulin dependent Diabetes mellitus subjects. Anc Sci Life. 2008 Jan;27(3):45-9. PMID: 22557278; PMCID: PMC3330861.

[7] Srikumar R., Parthasarathy N.J., Shankar E.M., Manikandan S., Vijayakumar R., Thangaraj R., Vijayananth K., Sheeladevi R., Rao U.A., (2007), Evaluation of the growth inhibitory activities of triphala against common bacterial isolates from HIV infected patients. Phytother. Res., 21: 476-480. https://doi.org/10.1002/ptr.2105

[8] Varma R.S., Sivaprakasam T.O., Mishra A., Sharath Kumar S.M., Prakash N.S., Prabhu S., Ramakrishnan S., Protective Effects of Triphala on Dermal Fibroblasts and Human Keratinocytes, PLoS One 2016;11:e0145921. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0145921