Czym są dosze?

ajurweda_dosze_Moma_Ayurveda

Vata, Pitta i Kapha

Wprowadzenie do trzech energetycznych sił natury

Vata, Pitta i Kapha – łącznie znane jako dosze – są jednym z najbardziej fundamentalnych pojęć w tradycji Ajurwedy. Jednak co one dokładnie oznaczają?

W pigułce – dosze to energetyczne siły natury, które pomagają nam lepiej zrozumieć nas samych oraz otaczający nas świat.

Zarówno Vata, Pitta, jak i Kapha – każda dosza jest na swój sposób niezbędna dla naszej fizjologii, dlatego też żadna z nich nie jest ani lepsza, ani gorsza od pozostałych. Każda dosza spełnia w naszym ciele wyjątkową rolę. Jednak jeśli będzie w stanie nierównowagi – może wówczas bardzo nam zaszkodzić. Zanim przejdziemy do szczegółowego opisu każdej z dosz, dobrze jest zrozumieć, z jakich elementów się składają oraz jaką rolę pełnią w naturze.

W Ajurwedzie, najbardziej podstawowe elementy budujące świat materialny to żywioły: powietrze, przestrzeń, ogień, woda i ziemia.

  • Vata charakteryzuje się ruchliwą naturą energii wiatru (powietrza).
  • Pitta ucieleśnia transformującą naturę energii ognia.
  • Kapha jest odbiciem wiążącej energii wody.

Żywioły i dosze

Każda z dosz zawiera w sobie wszystkie pięć żywiołów (jak każda materia w naturze), jednak w każdej z nich dominują dwa.
Tak jak żywioły, dosze znajdują się we wszystkim i wszystkich, jednak w różnych proporcjach. Łączą się, by stwarzać różne klimaty, różne jedzenie, różne gatunki, a nawet różne jednostki w obrębie jednego gatunku.

W rzeczywistości, stosunek między doszami Vata, Pitta i Kapha w naszym ciele reprezentuje nasz naturalny stan równowagi – zapisaną w nas strategię do bycia zdrowym. Ma on również znaczący wpływ na nasze indywidualne fizyczne, mentalne i emocjonalne cechy charakteru – jak również na nasze mocne i słabe strony.

ajurweda_dosze_Moma_Ayurveda
ajurweda_dosze_Moma_Ayurveda

Jakościowa natura dosz

Każdą z dosz charakteryzuje zbiór cech (jakości), które wzmagają jej energię.

Te cechy czynią równoważenie dosz bardzo intuicyjnym – według Ajurwedy podobne wzmaga podobne, a przeciwieństwa się równoważą. Gdy któraś z dosz jest zwiększona, możemy sobie pomóc poprzez otaczanie się rzeczami o przeciwnych do niej cechach.

Jeśli wiemy, które cechy zaczęły w nas dominować, możemy skupić się na ich łagodzeniu. W jaki sposób? Właśnie poprzez jedzenie pokarmów, przyjmowanie ziół oraz wykonywanie zadań takich, które cechują się przeciwnymi jakościami. Poniższa tabela ukazuje dziesięć par przeciwnych sobie cech, do których w Ajurwedzie najczęściej się odwołujemy.

wartości_dosh_ajurweda

Dosze i ich funkcje

Każda dosza z natury zarządza w naszym ciele jego funkcjami fizjologicznymi.

Vata jest odpowiedzialna za ruch i komunikację.
Pitta nadzoruje trawienie i wszelkie transformacje w ciele.
Kapha odpowiada za budowę ciała, jego spoistość oraz nawilżenie.

Z racji tego, że dosze są obecne wszędzie w naturze, mogą stać się bardzo pomocne w rozumieniu żywych organizmów – zwłaszcza nas samych. Z tego względu będziemy teraz zgłębiać podstawowe funkcje dosz w kontekście ludzkiej fizjologii.

ajurweda_dosze_Moma_Ayurveda

Vata

Vata jest uosobieniem energii ruchu i jest często kojarzona z wiatrem i żywiołem powietrza. Jest związana z kreatywnością i elastycznością. Nadzoruje każdy ruch – przepływ powietrza, bicie serca, skurcze mięśni, ruch tkanek i komórek w ciele. Odpowiada również za komunikację między umysłem i systemem nerwowym.

Pitta

Pitta reprezentuje energię transformacji i jest z tego powodu ściśle związana z żywiołem ognia. Jednak w organizmach żywych Pitta jest w dużym stopniu płynna, dlatego jej drugim dominującym żywiołem jest woda. Pitta nie jest ani ruchliwa, ani stabilna- jest rozprzestrzeniająca się, tak jak ciepło ognia przenika jego otoczenie, lub jak woda płynie torem wyznaczonym przez podłoże. Pitta koncentruje się wokół inteligencji, zrozumienia oraz trawienia pokarmów, myśli, emocji i doświadczeń. Zarządza odżywianiem i metabolizmem, a także temperaturą ciała.

Kapha

Kapha wspiera strukturę, solidność i spoistość materii. Z tego względu jest kojarzona z żywiołem ziemi i żywiołem wody. Kapha jest uosobieniem energii miłości i współczucia. Dosza ta nawadnia wszystkie komórki i układy, nawilża stawy i skórę, utrzymuje odporność organizmu i chroni tkanki.

ajurweda_dosze_Moma_Ayurveda