Curcuma longa

Kurkuma

Kurkuma pochodzi z południowo-wschodniej i wschodniej Azji. Używana od tysięcy lat jako środek barwiący i przyprawa. Obecnie większość jej upraw przypada na Indie. W sanskrycie znana jako Shati. Doniesienia o jej stosowaniu jako leku sięgają 600 r.p.n.e. kiedy to opisana została w asyryjskich relacjach ziołowych oraz greckich pismach Dioscoridesa.

Tradycyjnie kurkuma używana jest do wspomagania zdrowego trawienia, zdrowego układu sercowo-naczyniowego i wspomagania układu odpornościowego. W zachodnim ziołolecznictwie kurkuma jest stosowana jako aromatyczna, gorzka przyprawa o właściwościach wspomagających zdrowe funkcjonowanie wątroby.

Jeśli szukasz przyprawy o silnym działaniu przeciwzapalnym, kurkuma to strzał w dziesiątkę – wszystko dzięki kurkuminie. To ona dodaje koloru mieszance curry, oczyszcza wątrobę i łagodzi stany zapalne w organizmie. Kurkuma posiada właściwości antyoksydacyjne. Działa też silne przeciwutleniająco. Jest pomocna w procesie detoksykacji wątroby i wspiera jej pracę.

Moma Ayurveda » Blog » Przewodnik po ziołach » Kurkuma

Kurkuma - charakterystyka rośliny

Kurkuma (Curcuma longa) znana jest w Polsce również pod nazwą ostryż długi. Angielska nazwa to turmeric. W hindi nazywana jest haldi. Sanskrycka nazwa kurkumy brzmi harida, co tłumaczy się dosłownie jako “coś żółtego”. powiązane jest to bezpośrednio z kolorem żółtym tak charakterystycznym dla tej rośliny. Poza tym żółta barwa kurkumy łączy się z tradycyjnym jej zastosowaniem w chorobach wątroby. W Indiach kurkuma nazywana jest też “indyjskim szafranem”.

Kurkuma to bylina, członek rodziny imbirowatych Zingiberaceae. Uprawiana jest przede wszystkim na tropikalnych obszarach Azji, ponieważ preferuje ciepły i wilgotny klimat, ze znacznymi opadami. Pojedyncze rośliny osiągają wysokość nawet do 130 cm i mają długie, podłużne liście. Kurkuma znana jest z żółtego koloru i charakterystycznego, bulwiastego kształtu kłączy. To właśnie te podziemne części rośliny są zbierane. Można je jeść świeże lub suszone i zmielone na złoty proszek.

Niektórzy zastanawiają się, jak klasyfikować kurkumę – czy jest to korzeń, warzywo, czy zioło? Często zakłada się, że jest to korzeń. Kurkuma jest w rzeczywistości kłączem lub podziemną łodygą rośliny Curcuma longa (podobnie imbir jest przykładem dobrze znanego kłącza). Kurkuma ma silne właściwości prozdrowotne i dlatego uważana jest za zioło.

Kurkuma - korzyści zdrowotne

właściwości przeciwzapalne wspierają leczenie artretyzmu,
łagodzi bóle mięśni i stawów,
antyoksydanty zwalczają wolne rodniki, zapobiegając tym samym rozwojowi komórek nowotworowych,
reguluje poziom glukozy i insuliny we krwi,
stymuluje i wzmacnia układ odpornościowy (zawiera lipopolisacharyd),
jest naturalnym antyseptykiem,
ze względu na właściwości przeciwzakaźne, pastę z kurkumy stosuje się w leczeniu otwartych ran,
wspomaga trawienie oraz pracę wątroby,
eliminuje toksyny z organizmu,
skuteczna w leczeniu chorób skóry, poprawia jej wygląd,
oczyszcza i odżywia krew,
wspiera prawidłowe miesiączkowanie,
działa wiatropędnie i żółciopędnie,
wspomaga funkcjonowanie trzustki.

Kurkuma - wskazania

artretyzm, bóle mięśni i stawów,
reumatoidalne zapalenie stawów,
choroba zwyrodnieniowa,
dna moczanowa,
cukrzyca,
obniżona odporność organizmu,
otyłość i nadwaga,
owrzodzenia, wrzody, żółtaczka,
biegunka, niestrawność, zgaga,
kolki, bóle menstruacyjne,
mięśniaki, cysty, endometrioza, upławy,
infekcje i stany zapalne jelit,
choroby i niedoskonałości skóry, np. trądzik, egzema, pokrzywka, łuszczyca,
zapalenie spojówek i jęczmień,
skrzepy, wysoki cholesterol,
infekcje, stłuczenia, urazy.

U niektórych osób może minąć od 3 do 6 tygodni, zanim organizm w pełni zaaklimatyzuje się do nowego zioła lub formuły. Możesz zdecydować się na powolne zaprzestanie stosowania Kurkumy po osiągnięciu pożądanego efektu lub kontynuować przyjmowanie jej jako codziennego suplementu. Dla wielu osób Kurkuma może być przyjmowana długoterminowo, przez miesiące lub lata. Współpraca z praktykiem jest zawsze najlepszym sposobem na ustalenie właściwej dawki i okresu stosowania dla Ciebie.

Badania naukowe nad Kurkumą

Istnieje szereg badań nad Kurkumą, które wskazują na jej dobroczynny wpływ na organizm. Poniżej przedstawiam dziesięć badań klinicznych przeprowadzonych na ludziach, które oceniały wpływ Kurkumy na różne aspekty zdrowia:

1. Wpływ kurkumy na zaburzenia trawienne
Suplementacja 500 mg ekstraktu kurkuminy (Curcugen™) dziennie znacząco zmniejszyła objawy żołądkowo-jelitowe i poziom lęku w porównaniu z placebo. [1]

2. Zastosowanie kurkumy na ból i dysfunkcję w chorobie zwyrodnieniowej stawu kolanowego
Kurkuma była bardziej skuteczna niż placebo w redukcji bólu i poprawie funkcji stawu kolanowego, a jej efekty były porównywalne z niesteroidowymi lekami przeciwzapalnymi (NLPZ), przy mniejszej liczbie działań niepożądanych. [2]

3. Kurkuma a stres oksydacyjny
Na podstawie przeglądu literatury, który analizuje właściwości antyoksydacyjne i przeciwzapalne kurkuminy oraz jej potencjalne zastosowania terapeutyczne stwierdzono, że wykazuje ona silne właściwości antyoksydacyjne, neutralizując wolne rodniki i zwiększając aktywność endogennych enzymów antyoksydacyjnych, co może chronić komórki przed uszkodzeniami oksydacyjnymi. [3, 4]

4. Działanie kurkumy w zespole metabolicznym
Suplementacja kurkuminą znacząco obniżyła poziom glukozy na czczo, hemoglobiny glikowanej (HbA1c), triglicerydów i cholesterolu LDL, jednocześnie zwiększając poziom cholesterolu HDL, co wskazuje na jej korzystny wpływ na profil metaboliczny. [5]

5. Zastosowanie kurkumy w chorobie zwyrodnieniowej stawów
Suplementacja kurkuminą (CuraMed®) oraz jej połączeniem z kwasem bosweliowym (Curamin®) znacząco zmniejszyła ból stawów i sztywność poranną w porównaniu z placebo, przy czym kombinacja była bardziej efektywna. [6]

Badania naukowe nad Amlą

6. Działanie neuroprotekcyjne kurkumy
Przegląd literatury analizujący neuroprotekcyjne właściwości kurkumy i jej głównego składnika, kurkuminy. Na ich podstawie stwierdzono, że kurkumina wykazuje potencjalne działanie neuroprotekcyjne poprzez mechanizmy antyoksydacyjne, przeciwzapalne oraz modulację czynników neurotroficznych. [7]

7. Wpływ kurkumy na ogólny dobrostan organizmu
Przegląd bioaktywnych efektów kurkumy i kurkuminy oraz ich profilów bezpieczeństwa w kontekście zastosowań w żywności, farmaceutyce, biotechnologii i medycynie, wskazuje, że kurkumina posiada szerokie spektrum bioaktywnych właściwości, w tym działanie przeciwzapalne, antyoksydacyjne i przeciwnowotworowe, z korzystnym profilem bezpieczeństwa przy odpowiednim dawkowaniu. [8, 9, 10]

8. Kurkuma a funkcje poznawcze
Systematyczny przegląd i metaanaliza oceniająca wpływ interwencji z użyciem kurkuminy na funkcje poznawcze u różnych populacji wskazuje, że interwencje z kurkuminą mogą prowadzić do umiarkowanej poprawy funkcji poznawczych, szczególnie w zakresie pamięci roboczej i uwagi, jednak wyniki są zróżnicowane w zależności od populacji i dawki. [11]

9. Kurkuma przy urazach wielonarządowych
Suplementacja fitosomalną kurkuminą przez 7 dni poprawiła wskaźniki kliniczne, takie jak skala Glasgow (GCS) i zmniejszyła poziomy bilirubiny całkowitej oraz białka C-reaktywnego (CRP) w porównaniu z grupą placebo. [12]

10. Wpływ kurkumy na zespół napięcia przedmiesiączkowego (PMS) i bolesne miesiączkowanie
Suplementacja kurkuminą znacząco podniosła poziomy witaminy D w porównaniu z placebo, co może mieć korzystny wpływ na objawy PMS i bolesnego miesiączkowania. [13]

Połączenia z innymi ziołami

Symbol

Dolegliwość

Połączenie

Przekrwienie wątroby, Zapalenie wątroby, Żółtaczka

Kurkuma + Kutki + Bhumiamalaki + Pippali

Cukrzyca, Wysoka temperatura w wątrobie

Kurkuma + Amla + Daruharidra

Stany zapalne

Kurkuma + Pieprz czarny lub długi (w proporcji 10:1) – wzmacnia działanie przeciwzapalne

Niedrożność w obszarze podbrzusza, Zaburzenia cyklu menstruacyjnego (z bólem, guzami i skrzepami)

Kurkuma + Guggulu + Mustaka + Punarnava

Stany zapalne przy zaburzeniach kapha – pitta

Kurkuma + Neem + Guduchi

Choroby serca – dławica piersiowa i miażdżyca

Kurkuma + Guggulu + Arjuna + Amla

Schorzenia wątroby

Kurkuma + Neem + Kutki + Pieprz długi

Ból gardła i gorączka

Kurkuma + Imbir + Lukrecja + Goździki

Infekcje i stany zapalne

Kurkuma + liście neem (do stosowania zewnętrznego)

Ból i siniaki

Kurkuma + Mirra

Zapalenie stawów

Kurkuma + Kadzidłowiec + Guggulu + Czarny pieprz + Musta + Triphala

Kurkuma - działania wg ajurwedy

Lekhanija: działa silnie oczyszczająco

Dipana: rozpala ogień trawienny

Prameha: działa pomocniczo w cukrzycy

Pandughna: działa pomocniczo w anemii

Raktaśodhana: oczyszcza krew

Artavadżanana: wspomaga prawidłową miesiączkę

Dżvaraghna: łagodzi gorączkę

Viszaghna: niszczy trucizny

Krimighna: działa przeciwpasożytniczo

Varnja: poprawia cerę

Kuszthagna: łagodzi choroby skóry

Kandughna: hamuje swędzenie

Vedanasthapana: działa przeciwbólowo

Sandhanija: przyspiesza zrost kości

Śirovirecana: wspomaga usuwanie niedrożności w otworach głowy

Stanjaśodhaka: oczyszcza kanały w piersiach i mleko matek karmiących piersią

Kurkuma- właściwości energetyczne

Rasa (smak): ostry, gorzki, cierpki

Virja (energia): ogrzewająca

Vipaka (efekt potrawienny): ostry

Guna (właściwości): suche, lekkie

Działanie na dosze: VPK – (jeśli stosowana jest w nadmiarze PV+)

Dhatu (tkanki): wszystkie tkanki

Srotas (kanały): układ krążenia, trawienny, oddechowy, rozrodczy żeński

Związki aktywne

Fenylopropanoidy: żółte pigmenty; kurkumina, kurkumenon, kurkumenol

Olejki eteryczne: ketony seskwiterpenowe, zingiberyna, felandren, berneol, cyneol

Glikany: ukonany

Przeciwwskazania

Kobiety starające się o dziecko, w ciąży i karmiące piersią powinny zachować ostrożność przy stosowaniu kurkumy ze względu na jej właściwości stymulujące przepływ krwi. Podobnie osoby cierpiące na kamicę żółciową powinny skonsultować przyjmowanie leczniczych dawek kurkumy ze specjalistą.

Nie zaleca się stosowania wysokich dawek kurkumy w przypadku stosowania leków przeciwpłytkowych i przeciwzakrzepowych. Kurkuma może bowiem hamować aktywność cyklooksygenezy (COX), co wpływa na płytki krwi poprzez osłabienie krzepnięcia.

Osoby przyjmujące warfarynę w celu rozrzedzenia krwi, którzy chcą przyjmować kurkuminę, powinni być stale monitorowani, aby kontrolować, czy działanie rozrzedzające krew obu tych substancji nie wzmacnia się za bardzo.

Bibliografia

1. Pole, Sebastian. Medycyna Ajurwedyjska. Fundamenty tradycyjnej praktyki. Galaktyka, 2013.

2. Bone K., A clinical guide to blending liquid herbs, Churchill Livingstone 2003.

3. Korutla, L. and Kumar, R. Inhibitory effect of curcumin on epidermal growth factor receptor kinase activity in A431 cells. Biochim.Biophys.Acta 12-30-1994; 1224(3):597-600.

4. Araujo CC, Leon LL. Biological activities of Curcuma longa L. Mem Inst Oswaldo Cruz 2001;96:723-8.

5. Antony S, Kuttan R, Kuttan G. Immunomodulatory activity of curcumin. Immunol Invest 1999;28:291-303.

6. Baliga, M. S., Jagetia, G. C., Rao, S. K., and Babu, K. Evaluation of nitric oxide scavenging activity of certain spices in vitro: a preliminary study. Nahrung 2003; 47(4):261-264.

7. Song, E. K., Cho, H., Kim, J. S., Kim, N. Y., An, N. H., Kim, J. A., Lee, S. H., and Kim, Y. C. Diarylheptanoids with free radical scavenging and hepatoprotective activity in vitro from Curcuma longa. Planta Med. 2001;67(9):876-877.

8. Chatterjee, S., Variyar, P. S., and Sharma, A. Stability of lipid constituents in radiation processed fenugreek seeds and turmeric: role of phenolic antioxidants. J Agric. Food Chem. 10-14-2009;57(19):9226-9233.

9. Tanaka, K., Kuba, Y., Sasaki, T., Hiwatashi, F., and Komatsu, K. Quantitation of curcuminoids in curcuma rhizome by near-infrared spectroscopic analysis. J Agric. Food Chem. 10-8-2008;56(19):8787-8792.

10. Gupta, S. C., Patchva, S., Koh, W., and Aggarwal, B. B. Discovery of curcumin, a component of golden spice, and its miraculous biological activities. Clin Exp. Pharmacol Physiol 2012;39(3):283-299.

Badania

[1] Lopresti, A.L., Smith, S.J., Rea, A. et al. Efficacy of a curcumin extract (Curcugen™) on gastrointestinal symptoms and intestinal microbiota in adults with self-reported digestive complaints: a randomised, double-blind, placebo-controlled study. BMC Complement Med Ther 21, 40 (2021). https://doi.org/10.1186/s12906-021-03220-6

[2] Feng, J., Li, Z., Tian, L. et al. Efficacy and safety of curcuminoids alone in alleviating pain and dysfunction for knee osteoarthritis: a systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials. BMC Complement Med Ther 22, 276 (2022). https://doi.org/10.1186/s12906-022-03740-9

[3] Sies, H. (2016). The Concept of Oxidative Stress After 30 Years. In: Gelpi, R., Boveris, A., Poderoso, J. (eds) Biochemistry of Oxidative Stress. Advances in Biochemistry in Health and Disease, vol 16. Springer, Cham. https://doi.org/10.1007/978-3-319-45865-6_1

[4] Abbas, S. “Neuroprotective Expression of Turmeric and Curcumin.” Food Research. December 2020.
https://pdfs.semanticscholar.org/0eef/848e4205b48387b16cb9ec1af875c00ec221.pdf

[5] Pathomwichaiwat T, Jinatongthai P, Prommasut N, Ampornwong K, Rattanavipanon W, Nathisuwan S, Thakkinstian A. Effects of turmeric (Curcuma longa) supplementation on glucose metabolism in diabetes mellitus and metabolic syndrome: An umbrella review and updated meta-analysis. PLoS One. 2023 Jul 20;18(7):e0288997. doi: 10.1371/journal.pone.0288997. PMID: 37471428; PMCID: PMC10359013.

[6] Haroyan, A., Mukuchyan, V., Mkrtchyan, N. et al. Efficacy and safety of curcumin and its combination with boswellic acid in osteoarthritis: a comparative, randomized, double-blind, placebo-controlled study. BMC Complement Altern Med 18, 7 (2018). https://doi.org/10.1186/s12906-017-2062-z

[7] Abbas, S. “Neuroprotective Expression of Turmeric and Curcumin.” Food Research. December 2020.
https://pdfs.semanticscholar.org/0eef/848e4205b48387b16cb9ec1af875c00ec221.pdf

[8] Sharifi-Rad J;Rayess YE; Rizk AA et al “Turmeric and Its Major Compound Curcumin on Health: Bioactive Effects and Safety Profiles for Food, Pharmaceutical, Biotechnological and Medicinal Applications.” Frontiers in pharmacology. U.S. National Library of Medicine, September 2020. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/33041781/

[9] Gupta, Subash C, Sridevi Patchva, and Bharat B Aggarwal. “Therapeutic Roles of Curcumin: Lessons Learned From Clinical Trials.” The AAPS journal. Springer US, January 2013. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3535097/

[10] Hewlings, Susan J, and Douglas S Kalman. “Curcumin: A Review of Its Effects on Human Health.” Foods (Basel, Switzerland). MDPI, October 22, 2017. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5664031/

[11] Zhu LN;Mei X;Zhang ZG;Xie YP;Lang F; “Curcumin Intervention for Cognitive Function in Different Types of People: A Systematic Review and Meta-Analysis.” Phytotherapy research : PTR. U.S. National Library of Medicine, March 2019. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/30575152/

[12] Mirjalili, M., Sahebkar, A., Hassanizadeh, S. et al. The effectiveness of phytosomal curcumin on clinical and laboratory parameters of patients with multiple trauma admitted to the intensive care unit: a double-blind randomized placebo-controlled trial. BMC Complement Med Ther 24, 335 (2024). https://doi.org/10.1186/s12906-024-04639-3

[13] Arabnezhad, L., Mohammadifard, M., Rahmani, L. et al. Effects of curcumin supplementation on vitamin D levels in women with premenstrual syndrome and dysmenorrhea: a randomized controlled study. BMC Complement Med Ther 22, 19 (2022). https://doi.org/10.1186/s12906-022-03515-2