Ajurweda wskazuje silne powiązanie naszego organizmu ze światem natury, którego jesteśmy częścią. Tak samo jak zmienia się nasze otoczenie, zachodzą w świecie zmiany związane chociażby ze zmianą pór roku, tak samo obserwować możemy zmiany w nas samych. Zbyt wiele zmian, jakich doświadczamy w krótkim czasie może powodować zaburzenia równowagi. Ich narastanie w postaci zaburzeń trawienia, czy nagromadzenia toksyn prowadzi do kumulacji. W ich konsekwencji natomiast obserwować możemy długofalowe skutki i konsekwencje zwłaszcza dla naszego zdrowia, które wraz z upływem czasu coraz trudniej wyeliminować. Zachowanie równowagi natomiast i pozostawanie we względnej harmonii pozwala uniknąć niemiłych dolegliwości.
Zaburzenia równowagi a zmiany pór roku
Jeśli chodzi o nasze zdrowie, to największe zagrożenie dla jego stanu występuje podczas przechodzenia jednej pory roku w drugą. To właśnie ten czas ma, według ajurwedy, na nas największy wpływ. W okresach przejścia bowiem najprościej dopuścić do zaburzenia równowagi.
Obecnie króluje jesień, czyli pora vata. Jest to czas bardziej suchy, szorstki, ze zdecydowanie zimniejszą, wietrzną pogodą. Drzewa gubią liście, dni są dużo krótsze, zdecydowanie mniej w nich światła słonecznego. Jako, że podobne wzmaga podobne, tak i w tym przypadku możemy zaobserwować wzrost cech charakterystycznych dla vata w naszym organizmie. Zaburzenie równowagi vata skutkuje występowaniem takich objawów, jak na przykład sucha, spierzchnięta skóra, sztywnienie stawów, ze strony układu trawienia natomiast wzdęcia i zaparcia. Poza tym pojawiają się zaburzenia snu i huśtawki nastroju, a wśród emocji do głosu dochodzą częściej takie jak lęk, poczucie samotności, czy też rozproszenia.
Vata a choroby
Ajurweda wskazuje, że na dolegliwości chorobowe ma wpływ nasza konstytucja – prakriti. Jednak w przypadku 60% chorób to zaburzenia doszy vata są za nie odpowiedzialne. Dlatego też tak wielkie znacznie ma stosowanie środków zaradczych i uspokojenie vata w chwili, kiedy zaobserwujemy pierwsze, najmniejsze nawet objawy. Zachowanie równowagi dosz, wyeliminowanie ich nagromadzenia, pozwoli nam zachować zdrowie. W przypadku jesieni naturalnie do głosu dochodzi vata. Zatem jest to doskonały czas na wprowadzenie elementów pozwalających ją oczyścić i zrównoważyć.
Ukojenie vata
Przywrócenie harmonii vata odbywać się powinno poprzez jej ukojenie. Jest to słowo klucz, odpowiednie właśnie w odniesieniu dla tej doszy i dbania o nią. Vata jest zmienna, lekka, sucha, chłodna i szorstka. W celu jej zbalansowania należy zatem zastosować działania, które ją uspokoją, wyciszą, ukochają, czyli ukoją. W ten właśnie sposób przywrócona zostanie ona do prawidłowej pozycji. Jak tego dokonać? Poniżej kilka wskazówek.
Oczyszczanie
Jesień może być dobrym czasem na oczyszczanie, zwłaszcza takie, które pozwoli wyciszyć rozszalałą vatę. Przeprowadzenie go w domu lub skorzystanie ze wsparcia specjalistów, np. podczas panchakarmy pozwoli na dokładne oczyszczenie i głębokie zrównoważenie dosz. W przypadku uspokojenia vata najlepszym czasem na oczyszczanie jest okres poprzedzający przechodzenie jesieni w zimę.
Emocje i podejście do życia
Zwłaszcza teraz skup się na życzliwości. Daj sobie przestrzeń na zachowanie spokoju i skupienia się. Tak jak w naturze – pozwól sobie zwolnić i cieszyć się życiem. W celu zachowania równowagi warto też pamiętać o unikaniu i ograniczeniu zakłóceń, do jakich prowadzą najczęściej sprzęty elektroniczne. Dobrze jest też poświęcić więcej czasu na przebywanie na świeżym powietrzu i kontakt z naturą.
Niech twoim codziennym mottem będzie hasło: „Nie martw się, bądź szczęśliwy”. Daj sobie po prostu żyć, puść wszystkie, nawet najmniejsze rzeczy, które uniemożliwiają ci cieszenie się życiem. Stosownie różnych praktyk, jak joga, masaż, pranayama, czy medytacja pomogą ci przejść z łatwością przez stresujące sytacje. Dostrzeżesz jak cudowne jest życie, kiedy pozwolisz sobie na doświadczanie w nim relaksu.
Zabiegi
1) Abhyanga
W miarę możliwości, jak najczęściej, znajdź czas na masaż olejem (abhyanga). Idealnie byłoby robić go codziennie w okresie jesiennym, wcześnie rano lub późnym popołudniem. Pamiętaj też o tym, aby być w trakcie jego wykonywania tu i teraz. Unikaj wielozadaniowości w tym czasie. Niech to będzie czas tylko dla ciebie. Nie oglądaj telewizji, nie myśl o tym, co musisz jeszcze zrobić. Do masażu wykorzystać możesz wykorzystać olej do masażu lub nawet zwykły olejek sezamowy.
2) Nasya
Praktyka ta pomaga chronić nasz nos przed wietrzną i suchą jesienną pogodą, a polega ona na wcieraniu niewielkiej ilości oleju sezamowego, ghee, czy innego oleju do nasya za pomocą małego palca u ręki w nozdrza kilka razy dziennie.
3) Basti
Jest to lewatywa terapeutyczna, podczas której wykorzystywana jest specjalna mieszanka ziołowa w postaci „herbaty” lub oleju. W skuteczny sposób eliminuje się za jej pomocą nadmiar vata w organizmie przez okrężnicę. Najlepiej, aby wykonywana była ona pod kierunkiem wykwalifikowanego lekarza ajurwedy. Dlatego też tak ważne miejsce zajmuje ona wśród działań podejmowanych w ramach panchakarmy.
Dieta
Dla zachowania równowagi vata znaczenie ma również to co jemy. W końcu ajurweda wiele zawdzięcza tej dziedzinie. Uspokojenie vata to przede wszystkim spożywanie świeżo przygotowanego, ciepłego, lekko tłustego, kojącego, gotowanego pożywienia. Doskonale sprawdzi się tutaj kitchari, o którym możecie poczytać i poszukać inspiracji w tym artykule, bądź tu. Dla zbalansowania vata tą potrawą ma znaczenie odpowiedni dobór przypraw. Oprócz ryżu basmati i mung dalu lub fasolki mung, do przygotowania warto dodać sporą ilość ghee i przyprawy takie jak: czarna gorczyca, kminek, świeży, starty imbir, sól morska, asafetydę oraz kurkumę, a także odrobinę (dosłownie – nie za wiele, chyba, że ktoś lubi) wodorostów, np. kombu lub wakame. Całość powinna być dobrze ugotowana, o konsystencji gulaszu, nie zupy, zatem pamiętajmy, aby nie dodawać za dużo wody 😉
Im więcej imbiru dodajemy do przygotowywanych potraw, tym więcej ciepła zapewnimy vacie. Jeśli chodzi o samo spożywanie posiłków, to zwłaszcza w przypadku zaburzeń tej doszy warto skupić się na tym, aby jeść w ciszy i spokoju, dać sobie komfort cieszenia się posiłkiem.
Ćwiczenia
Kolejnym ważnym elementem zalecanym przez ajurwedę w celu zachowania dobrego zdrowia jest aktywność. W celu ukojenia vata warto skupić się na uprawianiu jogi w wersji powolnej, łagodnej, która sprzyjać będzie regeneracji. Ponadto warto poświęcić czas na pranajamę, czyli ćwiczenia oddechowe i medytację. Warto włączyć te czynności do codziennej rutyny i wykonywać je o względnie stałych porach, regularnie, skupiając na nich w pełni swoją uwagę. Dlatego, że zaburzenia najszybciej dotykają naszego umysłu, warto właśnie poprzez praktykę pranayamy i medytacji uspokoić go. Pomoże w tym również całodzienna praktyka uważności.
Obserwuj siebie, swoje ciało i emocje. Praktyki proponowane przez ajurwedę są pomocne w przywracaniu równowagi. Pamiętać należy jednak, iż niektóre techniki sprzyjające łagodzeniu vata mogą zaburzyć pitta lub kapha. Stąd tak wielkie znaczenie ma znajomość swojej konstytucji, ale także podążanie za intuicją i reakcjami własnego organizmu. W ten sposób najlepiej dostosujecie swoją codzienną rutynę, dietę i styl życia oraz nawyki, które pozwolą na zachowanie optymalnej równowagi, a co za tym idzie dobrego zdrowia.
