Darmowa dostawa od 200zł
Search
Close this search box.
Search
Close this search box.
Search

Ajurweda na zimę

ZANIM ZACZNIESZ

czytać nasz sezonowy poradnik, polecamy zapoznać się ze wstępem do Ajurwedy oraz z tym, czym są dosze.

Weź głęboki oddech… Zima już za rogiem. Rozejrzyj się – cały naturalny świat wokół Ciebie zapada w sen zimowy. Wycofuje się. Otwiera się na długi czas odpoczynku i wyciszenia. W zimie jest ten charakterystyczny spokój, który subtelnie zaprasza do uzupełnienia wewnętrznych pokładów energii. Zima idealnie równoważy ruchliwy i szybki okres lata i jesieni. Jest to czas na refleksję, odpoczynek, dystans, wizualizację naszych pragnień, skierowanie uwagi na nasze wnętrze. Niestety zima ma też swój pierwiastek przytłaczającej ciemności i stagnacji, która może wywołać w nas uczucie braku inspiracji, braku chęci do działania oraz ospałość. Warto jednak pamiętać, że każda pora roku może być dla nas czasem zarówno równowagi, jak i dysonansu – wszystko zależy od naszych codziennych wyborów.

Ajurweda uczy nas, że “podobne wzmaga podobne” oraz że “przeciwieństwa się balansują”. W rezultacie to samo doświadczenie może wpływać na dwie różne osoby w zupełnie odmienny sposób, w zależności od ich natury i obecnego stanu.

Każdy sezon przynosi swój zestaw różnych jakości, które mogą albo równoważyć nasze samopoczucie, albo nas z tej równowagi wyprowadzać. Dlatego, na przykład, wiele osób czuje się świetnie w wysokich letnich temperaturach, podczas gdy inne unikają wówczas słońca jak ognia. Podobnie zimą – część osób rozpiera radość na myśl o wielogodzinnym tarzaniu się w śniegu, inni zaś szukają w zimie ciepłego koca, gorącej herbaty i ciepła domowego ogniska.

Jednak niezależnie od tego, jakie są Twoje preferencje, sezony zmieniają się i będą się zmieniać – dlatego tak ważne jest poznanie, na czym polega mądrość Ajurwedy w dostosowaniu naszych nawyków do aktualnego otoczenia. Zmiany, jakie warto wprowadzić dotyczą naszej codzienności – bazują przede wszystkim na małych zmianach w naszej diecie, a także w naszej porannej i wieczornej rutynie.

Zima: Sezon Kapha, z delikatnym powiewem doszy Vata

Zimę charakteryzuje zimna pogoda, uczucie ciężkości, zwiększona wilgoć (zwykle w postaci śniegu lub deszczu), pochmurne niebo oraz uziemiające i powolne odczucie, które skłania wiele zwierząt do hibernacji. Są to cechy typowe dla doszy Kapha. Stąd też zima jest uznana w Ajurwedzie za sztandarowy okres doszy Kapha. Jednak jeśli żyjesz w klimacie wyjątkowo suchym i zimnym lub mocniej czujesz osamotnienie w okresie zimowych miesięcy – Vata jest wówczas równie silnym komponentem Twojego zimowego otoczenia i również potrzebuje być równoważona.

Poniższe informacje pozwolą Ci zrozumieć ogólne założenie zimowej rutyny oraz mają na celu zapewnienie Ci mocnej bazy startowej w kierunku adaptacji Twojego własnego stylu życia.

Przydatne może być również zapoznanie się z tym, czym charakteryzuje się zaburzenie równowagi u doszy Vata (do poczytania tutaj) i u doszy Kapha (do poczytania tutaj). Pomoże Ci to w celny i szybki sposób zdiagnozować, które cechy w Twoim ciele zostały zaburzone.

Zimowa dieta

Zima to czas, w którym nasz ogień trawienny jest najsilniejszy. Ciało potrzebuje dużo paliwa do tego by się ogrzać i pozostać zdrowym podczas zimowych wilgotnych miesięcy. Zimna pogoda nasila nasz wewnętrzny ogień w głębi ciała – napędzając jego możliwość trawienia. Z tego względu w tym okresie potrzebujemy bardziej konkretnych, odżywczych pokarmów. Możesz zimą zauważyć, że jesz więcej niż o innej porze roku. Wspierająca zimowa dieta będzie ukierunkowana na równoważenie doszy Kapha, z uwagą na niezwiększanie pierwiastka doszy Vata (i odwrotnie). U wielu osób taka zmiana nawyków żywieniowych przychodzi naturalnie, jednak mimo wszystko warto jest wprowadzać te zmiany świadomie.

Zimą najlepiej skupić się na jedzeniu ciepłych, ugotowanych, delikatnie oleistych, dobrze doprawionych potraw. Dobrze jest zwracać uwagę na zbalansowanie wszystkich sześciu smaków: słodkiego, kwaśnego, słonego, ostrego, gorzkiego i cierpkiego. Jeśli chodzi o napoje – dobrze jest pić te w temperaturze pokojowej, ciepłe lub gorące, a także, jeśli to możliwe unikać napojów chłodzonych lub mrożonych.

Możesz zwiększyć ciepło w ciele i krążenie, a także udrożnić drogi oddechowe poprzez picie herbaty gotowanej przez 5 minut z dodatkiem po pół łyżeczki suszonego imbiru, cynamonu i goździków. Herbaty oparte na kombinacji takich przypraw, jak: imbir, cynamon, czarny pieprz, ziarna kolendry, kuminu i kopru włoskiego wspomagają trawienie i mogą być pite po spożyciu posiłku.

Rozgrzewające warzywa, takie jak rzodkiewki, gotowany szpinak, cebula, marchew i inne korzeniowe są najczęściej dobrym wyborem o tej porze roku. Tak samo dobrze jest dodawać do potraw rozgrzewające przyprawy, takie jak: czosnek, świeży imbir, czarny pieprz, pieprz cayenne i chili.

Gotowane zboża w postaci owsianki, kaszki kukurydzianej, kaszy jęczmiennej, tapioki, ryżu lub tradycyjnego kitchari będą świetnym wyborem jako rozgrzewające śniadanie. Obiady i kolacje złożone z gotowanych na parze warzyw, pełnoziarnistego pieczywa i kremowych zup również stanowią dobrą bazę w czasie zimy. Warzywa strączkowe są zazwyczaj nieszkodliwe dla doszy Kapha, jednak powinny być dobrze ugotowane, dobrze doprawione i podane ze szczodrym dodatkiem masła klarowanego (żeby nie wzmagać doszy Vata).

Zima to dobry czas na jedzenie jajek (zwłaszcza gotowanych na twardo i w koszulce). Wieczorami – przed lub po kolacji – można rozpieścić się lampką czerwonego, wytrawnego wina. I podczas, gdy nabiał dobrze jest w zimowym okresie ograniczyć – szklanka gorącego mleka przyprawionego szczyptą kurkumy, suszonego imbiru lub gałki muszkatołowej przed snem może zapewnić spokojny sen i nie powinna być zbyt zaflegmiająca.

Czego warto unikać w zimowej diecie? Przede wszystkim zimnych, mrożonych potraw, bardzo słodkich przekąsek oraz dań nadmiernie tłustych. Warto przetestować okazjonalne jedno – dwudniowe sokowe lub wodne detoksy, zwłaszcza, jeśli jesteś osobą podatną na typowe zaburzenia doszy Kapha (przeziębienie, kaszel, zapalenie zatok, zaflegmienie organizmu). Taki detoks warto jednak przeprowadzić na przełomie jesieni i zimy.

Najkorzystniejsze produkty w okresie zimowym

Ajurwedyjski styl życia na zimę

W tym czasie warto wspierać uczucie lekkości w sercu oraz wyraźne poczucie posiadania celu. Pomoże to przejść przez zimny, szary okres towarzyszący tej porze roku i przetrwać odruchową tendencję do melancholii i samotności. Zaproś ciepło do swojego ciała, umysłu i ducha, a także do swoich relacji z innymi – postaraj się o częste okazje do śmiechu i zabawy. Unikaj pośpiechu. Zamiast tego, zdecydowanie postaraj się wspierać wolniejszy, bardziej zrelaksowany rytm dnia. Zima to świetny czas na angażowanie się w ważne dla nas relacje i na kontakty społeczne. Nie zapominajmy jednak o tych cichych, spokojnych i refleksyjnych momentach tylko dla siebie. Nie da się ukryć, że zima ze swoim unikatowym zespołem cech daje wyjątkową możliwość wyciszenia i zagłębienia się w samego siebie. Warto z tego korzystać.

Utrzymywanie przewidywalnej rutyny pozwoli utrzymać doszę Vata w równowadze,natomiast doszy Kapha przyda się czasem nieco świeżych i zaskakujących doświadczeń. Dlatego też dobrze jest samodzielnie obserwować, czego dokładnie nam na dany moment potrzeba. Pewne części dnia – takie jak pora wstawania, czas pracy, pory posiłków i moment, w którym kładziemy się spać – mogą być stałe, dając nam mocne poczucie stabilności i wsparcia. Jednak pomiędzy nimi pozwólmy sobie na spontaniczność i kreatywność.

Zacznij dzień krótkim, pobudzającym rytuałem. Dobrze jest zimą pospać trochę dłużej, jednak wskazane jest budzić się do godziny 7.00. Umyj zęby, oczyść język. Ofiaruj sobie masaż ciepłym sezamowym olejem, by następnie wziąć rozgrzewający prysznic. Wypij szklankę (a najlepiej kilka) ciepłej wody w celu oczyszczenia i pobudzenia swojego ciała. Warto jest wkropić kilka kropli oleju sezamowego do nosa i tym samym dobrze nawilżyć górne drogi oddechowe. Daj sobie czas i przestrzeń na poranne ćwiczenia lub jogę. Ubierz się w jasne, ciepłe kolory, takie jak czerwień lub pomarańcz. Jeśli na dworze jest zimno, pamiętaj by zakryć uszy, szyję i głowę przed chłodem.

Warto zimą pominąć drzemki w ciągu dnia – moment relaksu i odprężenia zostaw na wieczór. Twoje ciało może potrzebować zwiększonej dawki snu i aktywności seksualnej – jest to w zupełności normalna reakcja na przyjście tego sezonu. Optymalny czas na zasypianie to około 22.00-23.00 wieczorem. Przed snem warto sprawić sobie masaż głowy i stóp olejem sezamowym – Twoje ciało Ci za to podziękuje.

Zimowe ćwiczenia

Ruch to jeden z najlepszych sposobów na utrzymanie optymalnego poziomu Twojego zdrowia fizycznego i psychicznego w ciągu zimowych miesięcy. Jeśli w otoczeniu dominuje dosza Vata – ze swoją suchą i zimną pogodą oraz zwiększonym osamotnieniem – dobrze jest wprowadzić wówczas powolną, delikatną i wzmacniającą praktykę. Z drugiej strony – gdy w powietrzu wisi dosza Kapha w postaci ciężkiej, pochmurnej pogody, a także deszczu lub śniegu – wtedy warto zwiększyć zarówno intensywność, jak i czas trwania naszej praktyki. Ważne jest, by zawsze słuchać swojego ciała. Jeśli czujesz przemęczenie, praktykuj wyciszające aktywności dla doszy Vata – tai-chi, spacery lub delikatną jogę. Gdy czujesz, że Twoje ciało jest ospałe, ciężkie – rozruszaj doszę Kapha poprzez jogging, jazdę na nartach, łyżwach, intensywne cardio. Jakkolwiek nie zdecydujesz – sport warto uprawiać w godzinach porannych 6.00-10.00 lub wieczornych 18.00-22.00.

Ziołowe wsparcie w okresie zimowym

Łyżeczka lub dwie miodu Chyavanaprasha codziennie rano zwiększy poziom energii w ciele, a także wspomoże odporność i wewnętrzną siłę – tak potrzebną właśnie w okresie zimy. Nie zapominamy w zimie również o Triphali, mając na uwadze zimową, ciężej strawną dietę – wspomoże trawienie, oczyści organizm z toksyn, dzięki czemu na wiosnę nie będzie w naszym ciele zbyt dużo do oczyszczania, a i nasze samopoczucie w czasie zimy utrzyma się na stałym, wysokim poziomie. W celu wzmocnienia odporności i zapewnieniu sobie bogactwa niezbędnych witamin i minerałów pomocna okaże się także Spirulina z Amlą.

Życzymy Ci dużo spokoju i radości ducha w ciągu najbliższych zimowych miesięcy oraz dużo uważności i zrozumienia dla swojego ciała.